Anne sağlığı; kadının yaşadığı aile ve toplumdan kaynaklı faktörler ile bireysel sağlık durumu, doğurganlık davranışı, sağlık sistemi ve hizmetlerinin durumundan etkilenmektedir.
Gebelik, doğum eylemi ve lohusalık döneminde oluşan komplikasyonlar sonucu ölüm ve sakatlığa neden olabilir. Bu riskleri en aza indirmek ve sağlıklı bir gebelik ve lohusalık dönemi geçirmek için hekim kontrolünde düzenli izlem ve takip gerekmektedir.
Aşağıda yer alan Sağlık Bakanlığının yayınlamış olduğu 2007-2012 yılları arasını kapsayan grafiğe göre anne ölüm oranının azaldığı görülmektedir. Bu durum bilinçli gebe izlem ve takibinin yapılması ile mümkün olmuştur.
Gebelikte Danışmanlık
Doğumsal sorunlardan korunmak için gebe kalmadan önce bir hekime başvurulmalı ve laboratuar testleri yapılarak gebelik öncesinden başlayan bir takım takviyelerin yapılması sağlanmalıdır. Örneğin folik asit kullanımı gibi.
- Gebeliğe karar verilmeden önce ve gebelik sırasında sigara ve alkol gibi maddelerin kullanımına son verilmelidir.
- Evde ve çalışma ortamında enfeksiyona neden olabilecek toksik maddeler ile temastan kaçınılmalıdır.
- Kedi ve köpek gibi tüylerinde bir takım enfeksiyöz materyaller bulunabilecek hayvanlar ile temastan kaçınılmalıdır.
- Gebelik döneminde oluşabilecek ruhsal sıkıntıların giderilmesi için uzman kişilere başvurulmalıdır.
- Düşük riskini en aza indirmek ve sağlıklı bir gebelik için beslenme ile ilgili uzman kişilere başvurulmalıdır.
- Bir takım laboratuar testleri düzenli olarak hekim kontrolünde (tam idrar tahlili,tam kan sayımı,kan grubu gibi…) yapılmalıdır.
- Gebelikte cinsel yaşam konusunda uzman kişilerden bilgi alınmalıdır.
- Gebelikte fiziksel aktivitenin sağlanması için uzman kişilerce planlanan bir program uygulanmalıdır.
- Gebelikte çalışma koşullarının değerlendirilmesi çok önemlidir.
- Genel hijyen ve vücut bakımı hususunda özenli olmak gerekmektedir.
- Gebelikte bağışıklık sistemini güçlendirmek ve çeşitli hastalıklardan korunmak için hekimin uygun gördüğü çeşitli immünizasyon işlemleri yapılmalıdır.
Gebelikte Tehlike İşaretleri
Bu şikâyetleriniz varsa hemen hekiminize başvurmalısınız.
- Vajinal kanama
- Ciddi karın ağrısı
- Suyun gelmesi
- El, yüz ve bacaklarda şişlik
Doğum Sonrası Bakım
Doğum, tetkik ve müşahede sonrasında, evde, doğum sonrası bakım; annenin fiziksel, sosyal ve ruhsal olarak değerlendirilmesini, bu konularda anneyi yönlendirmesini, hekim tavsiyesine göre çeşitli işlemlerin yapılmasını ve danışmanlığını kapsamaktadır.
Doğum sonrasında ortaya çıkabilecek tehlike işaretleri bilinmeli ve bu konuda anneler bilgilendirilmelidir.
- Aşırı ağrı ve /veya vajinal kanama
- Ateş yükselmesi
- Baş dönmesi, halsizlik, bayılma
- Dikiş yerinde şişlik kızarıklık ağrı, akıntı veya açılma
- Kokulu vajinal akıntı
- Karında hassasiyet ve ağrı
- Memede kızarıklık, şişlik ve ağrı
- İdrar yapamama ve/veya uzun süreli kabızlık
- İdrar veya gaita tutamama
- Bacakta ağrıya eşlik eden şişlik ve kızarıklık
Annenin kendine, çevreye veya bebeğine ilgisiz olması veya sürekli ağlaması gibi depresyon bulguları varlığına dikkat edilmeli.
Bu gibi durumlarda bir sağlık kuruşluna başvurmak veya takip eden hekimine danışmak gerekmektedir.
Lohusalık Döneminde Anne Bakımındaki Temel Amaç
- Anne ve bebeğin fiziksel sağlığını korumak
- Tehlike işaretleri varsa uzman hekime sevk etmek
- Annenin cinsel sağlıkla ilgili bilgilendirilmesini sağlamak
- Gebelik aralığını iki yıla çıkarmak için danışmanlık sağlamak
- Emzirmeyi teşvik etmek ve emzirme ile ilgili bilgilendirmek
- Anneye psikolojik ve sosyal destek sağlamak
